3. Ünite: Kuvvet ve Enerji ==>Kuvvet, İş ve Enerji İlişkisi Kazanımlar …” name=”twitter:description”> <== 7.Sınıf Konularına g...
<== 7.Sınıf Konularına geri dön
Ortaokul 7.SINIF ==> 3. Ünite: Kuvvet ve Enerji ==>Kuvvet, İş ve Enerji İlişkisi
Kazanımlar
F.7.3.2. Kuvvet, İş ve Enerji İlişkisi
Önerilen Süre: 6 ders saati
Konu / Kavramlar: Fiziksel iş, kinetik enerji, çekim potansiyel enerjisi, esneklik potansiyel enerjisi
F.7.3.2.1. Fiziksel anlamda yapılan işin, uygulanan kuvvet ve alınan yolla ilişkili olduğunu açıklar.
a. İşin birimi joule olarak verilir.
b. Matematiksel bağıntılara girilmez.
F.7.3.2.2. Enerjiyi iş kavramı ile ilişkilendirerek, kinetik ve potansiyel enerji olarak sınıflandırır.
a. Potansiyel enerji, çekim potansiyel enerjisi ve esneklik potansiyel enerjisi şeklinde sınıflandırılır.
b. Potansiyel enerjinin kütle ve yüksekliğe, kinetik enerjinin kütle ve sürate bağlı olduğu belirtilir.
c. Matematiksel bağıntılara girilmez.
Konu: Kuvvet İş ve Enerji Arasındaki İlişki
A- İş Nedir
Bir cisme kuvvet uygulandığında, cisim kuvvet doğrultusunda hareket ediyorsa iş yapılmış demektir.
Günlük yaşamda kullanılan iş kavramıyla Fen Bilimleri dersindeki iş aynı değildir.
Kitap okurken, sırtımızda çanta taşırken fiziksel olarak iş yapılmaz.
İş yapılabilmesi için
1.Cisme kuvvet uygulanmalıdır.
Dünya güneş etrafında hareket ederken kuvvet uygulanmadığı için iş yapmaz.
2.Cisim kuvvet doğrultusunda yer değiştirmelidir.
3.Cisme uygulanan kuvvet, hareketle aynı doğrultuda olmalıdır.
Uygulanan kuvvet, hareket yönüne dikse iş yapılmaz.
Kuvvetin yönü yukarı, cismin hareket yönü ise ileridir.
İş Hangi Durumlarda Yapılır?
- Sürtünme kuvvetine karşı yapılan iş
(İtme, çekme, sürükleme) - Yerçekimi kuvvetine karşı yapılan iş
(Yukarı çıkarma, yukarı çekme) - Yerçekimi kuvvetinin yaptığı iş
(Aşağı düşme)
Aşağıdaki durumlarda iş yapılmıştır.
- Sıramıza bir kuvvet uygulayıp onu sürüklesek iş yapılır. (Sürtünme kuvvetine karşı iş yapılır.)
- Çantayı elimizle yukarı kaldırırken iş yapılır. (Yerçekimi kuvvetine karşı iş yapılır.)
- Dalda duran elma aşağı düşerken iş yapılır. (Yer çekimi iş yapar)
- Bisiklet ile yokuş yukarı çıkarken iş yapılır.
- Topa ayağı ile vuran çocuk iş yapar. (Top kuvvet ile hareket etmiştir.)
- Oku fırlatırken iş yapılır.
- Pazar arabasını çekerken iş yapılır.
- El arabası ile yük taşırken iş yapılır.
- Dağa tırmanırken iş yapılır.
- Okulda bir üst kata çıkarken iş yapılır.
- Kitapları rafa yerleştirirken iş yapılır.
- Halteri yukarıya kaldırırken iş yapılır.
- Havaya zıplarken iş yapılır.
- İnşaat malzemesini yukarı taşıyan işçiler iş yapar.
- Yazı yazarken iş yapılır.
- Kapıyı açarken iş yapılır.
- Yağmur damlaları yere düşerken iş yapılır. (Yer çekimi iş yapar.)
Aşağıdaki durumlarda iş yapılmamıştır.
- Sabit süratle düz yolda giden araç iş yapmaz. (Dengelenmiş kuvvet vardır. Net kuvvet sıfır olduğu için iş yapmaz.)
- Halteri yukarıda tutan halterci iş yapmaz. (Cisim hareket etmediği için iş yapılmaz.)
- Kitap okuyan öğrenci fiziksel olarak iş yapmaz. (Kitap hareket etmediği için iş yapılmaz.)
- Uzayda sabit süratle ilerleyen asteroit iş yapmaz. (Asteroit üzerindeki net kuvvet sıfırdır.)
- Büyük bir yükü yerden kaldıramayan kişi iş yapmaz. (Cisim yol almamıştır.)
- Elindeki çantayı sallamadan düz yolda taşıyan kişi iş yapmaz.(Kuvvet yukarı, hareket doğrultusu ise yataydır.)
- Asansörün içerisinde yukarı çıkan kişi iş yapmaz. (Asansör iş yapar.)
İşin Formülü nedir
İş cisme uygulanan kuvvete ve cismin aldığı yola bağlıdır.
Bir cisim 1N’lik kuvvetle 1metre yol aldığında 1 Joule’lük iş yapar.
B- Enerji Nedir
İş yapabilme yeteneğine enerji denir.
Bir işin yapılabilmesi için enerjiye ihtiyaç vardır.
Enerji birimi Joule (J) dür.
Ne kadar iş yaparsak o kadar enerji harcarız.
Ne kadar enerjiyi harcarsak o kadar iş yaparız.
İş ve enerji birimleri aynıdır.
Elektrik enerjisi, nükleer enerji, ısı enerjisi, ışık enerjisi, potansiyel enerji, kinetik enerji, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, kimyasal enerji, ses enerjisi, mekanik enerjinin türlerinden birkaçıdır.
Günlük Yaşamda Enerji Örnekleri
- İnsanlar enerji ihtiyacını besinlerdeki kimyasal enerjiden karşılar.
- Cep telefonunun çalışması için gerekli elektrik enerjisi, pilde kimyasal enerji olarak depolanır.
- Bütün enerjilerin kaynağı Güneş’tir.
- Bitkiler Güneş’ten aldıkları ışık enerjisini besin üretmek için kullanırlar.
- Evimizi ısıtmak için ısı enerjisine ihtiyacımız var.
Kinetik Enerjisi (Hareket Enerjisi)
Hareketli cisimlerin sahip olduğu enerjidir.
Kinetik enerji kütle ve süratle doğru orantılıdır.
Süratleri eşit araçlardan kütlesi fazla olanın kinetik enerjisi fazladır.
Potansiyel Enerjisi
Cisimlerin, içlerinde saklı olan enerji çeşididir. İki çeşittir.
1.Çekim potansiyel enerjisi
Cismin konumundan (Bulunduğu yerden) kaynaklanan enerjidir.
Kütlesi eşit olan toplardan yüksekte olanın çekim potansiyel enerjisi daha fazladır.
Yükseklikleri eşit olan toplardan kütlesi fazla olanın çekim potansiyel enerjisi fazladır.
2.Esneklik potansiyel enerjisi
Esnek cisimlerin sıkıştırılması veya gerilmesiyle içlerinde depoladığı enerjidir.
Esneklik potansiyel enerjisi, esnek maddenin gerilme veya sıkıştırılmasıyla depo edilir.
Esneklik potansiyel enerjisi, esnek maddenin kalınlığına ve gerilme miktarına bağlıdır.
İş ve Enerji İlişkisi Konu Video Anlatım
Sorular
Soru 1: 30 Newton’luk kuvvetle 5 metre götürülen cismin yaptığı iş nedir?
Soru 2: Aşağıdaki öğrencilerin yaptığı hareketlerin hangisinde yer çekimine karşı iş yapmamıştır?
A) Kitabı rafa koyan öğrenci
B) Merdivenden çıkan öğrenci
C) Paraşütle uçaktan atlayan öğrenci
D) Yerdeki kalemini alan öğrenci
Soru 3: Süratleri 50 km/h olan bisiklet, otomobil ve kamyonun sahip oldukları kinetik enerjileri büyükten küçüğe sıralayınız?
A) Kamyon > Otomobil > Bisiklet
B) Kamyon > Bisiklet > Otomobil
C) Bisiklet > Otomobil > Kamyon
D) Otomobil > Bisiklet > Kamyon
Soru 4: Aşağıdaki cisimlerin hangisinde hem kinetik hem de potansiyel enerjisi vardır?
A) Potadan geçen basketbol topu
B) Yerde yuvarlanan futbol topu
C) Yerde duran hentbol topu
D) Masada duran pinpon topu
Soru 5: Potansiyel enerji cismin yerden yüksekliğine ve ağırlığına bağlıdır.
Aşağıdaki cisimlerin potansiyel enerjileri eşit olduğuna göre hangi cismin ağırlığı en fazladır?
A) Hepsi
B) Daire
C) Üçgen
D) Kare
Soru 6: Dağdan kopan çığ ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Kinetik enerjiye sahiptir.
B) Potansiyel enerjiye sahiptir.
C) Kinetik ve potansiyel enerjiye sahiptir.
D) Esneklik potansiyel enerjiye sahiptir.
COMMENTS